Een paar vraagjes
.... Indisch eten is in feite Indonesisch eten, dat is aangevuld met allerlei gerechten, hartige hapjes en koekjes van Europese oorsprong. De laatste zijn aangepast aan de Indo-smaak zoals biefstuk, gesmoorde kip, paté, zwartzuur van kip of eend, pastei, ayam kodok, hachee, macaronischotel, frikadel en risolles.
Vele van deze lekkernijen kwamen later terecht op de tafels van welgestelde Indonesiërs onder iets gewijzigde namen: bistek, kaasstengel, semur ayam, brongkos, pergedel en dadar risol.
Kan je in Indonesië Indisch eten?
Nee, bovengenoemde Indische gerechten zijn nauwelijks bekend in het huidige Indonesië. In sommige kringen van de hogere middenklasse werkt het statusverhogend als de pembantu (bediende) of een Indische cateraar dit soort ‘klassiekers maakt.
Logeer een keer in een klein guesthouse, gedreven door een goed gesitueerde familie. Dan kom je waarschijnlijk dit soort gerechten tegen.
Is de ‘rijsttafel een Indische uitvinding?
Ja, de rijsttafel is afkomstig uit de dagelijkse, Indische praktijk. Voorwaarde was voldoende geld en kokki’s en bedienden om alle onderdelen te bereiden en te serveren. Bijvoorbeeld: het beroemde Hotel des Indes in het vroegere Batavia diende de rijsttafel op door minstens 24 geüniformeerde djongossen (bedienden), elk twee gerechten te laten aandragen.
Een rijsttafel bestaat uit een hoeveelheid gekookte rijst, die men eet met een aantal gerechten, waarvan de smaken op elkaar zijn afgestemd. De bereiding van deze gerechten was en is in handen van talentrijke Indonesische en Indische dames. Zij stelden de combinaties van smaken, geuren en kleuren samen. Uiteindelijk is niet meer vast te stellen wie het concept rijsttafel heeft bedacht.
De ingrediënten (kruiden, producten, bereidingswijzen) van het eten is Indonesisch, de manier van opdienen is Indisch.
Hoe spreek je sateh uit? Als sàte of saté?
De regel voor de Indonesische taal luidt: de klemtoon altijd op de één na laatste lettergreep. Bijvoorbeeld Jakàrta, Den Pàsar, Surabáya. Het is dus sàte, ook wel geschreven als sateh.
Zijn een patatje oorlog, een nasibal en een bamibal typisch Indisch?
Dit gemaksvoedsel, ook wel fastfood genoemd, bevat geen samenstelling van kruiden of andere ingrediënten uit de Indische keuken. Ook in Indonesië is het tevergeefs zoeken naar deze gerechten. Het patatje oorlog, friet met mayonaise en pindasaus, staat wellicht voor de strubbelingen tussen blank en bruin?
Hoe Indisch is het eten bij een Chinees-Indisch restaurant?
In de jaren zestig waren Chinees-Indische restaurants de eerste buitenlandse eetgelegenheden in Nederland. Daarvoor bestond de keuze, als men buitenshuis wilde eten, uit pannenkoeken, patat met een halve haan of snert. De Chinezen pasten het menu en de samenstelling van de gerechten aan de Nederlandse smaak aan. De loempia, nasi goreng of sateh bij ‘de Chinees’ heeft niets te maken met de Indonesische of Indische keuken.
Hoe komt het dat veel Indo’s geen melk drinken?
Dat is geen typisch Indische eigenschap. De ‘gezonde melkdrinker’ ofwel mensen die na driejarige leeftijd melk blijven drinken, zijn binnen de menselijke soort een uitzondering. Alleen blanke Noord Europeanen, Amerikanen en enkele nomadische stammen in Afrika kunnen het melksuiker lactose ook na hun kindertijd verteren. Het gaat hier dus niet om traditie of eigen keuze.
Waarom eten Indo’s rijst bij voorkeur met een lepel?
Een mes is niet nodig want er valt niet veel te snijden, luidt de praktische reden. En omdat het gemakkelijk is om alleen met een lepel te eten, bijvoorbeeld staand bij een buffet of voor de televisie.
Spreken Indische Nederlanders ook Indonesisch?
De Indo’s in Nederland spreken zelden Indonesisch. Velen van de tweede en derde generatie hebben Indonesië nog nooit bezocht. Hun ouders hebben hen het vlekkeloos Nederlands met de paplepel ingegoten. Ze zagen het beheersen van de Nederlandse taal als dè manier om zich snel aan te passen en een goede baan te vinden.
Wonen er ook Indo’s in Indonesië?
Jazeker. De meeste Indische families hebben familieleden in Indonesië. Meestal verre tantes en ooms omdat zij Indonesiërs zijn of Indo’s, die kozen voor het Indonesisch staatsburgerschap (warga negara).
In het moderne Indonesië staat de term Indo ook voor nazaten uit relaties tussen Indonesiërs en Australiërs, Amerikanen of Duitsers.
Zijn Indo’s moslim of christen?
Als ze al kerkelijk waren, zijn Indo-Europeanen over het algemeen christen. Er zijn Indische moslims maar zij behoren tot een kleine minderheid.
Hoe komt het dat er ook veel Indo’s in de VS en Australië wonen?
Na de onafhankelijkheid van Indonesië in 1945 migreerden zoveel mensen naar Nederland dat men deze enorme toestroom niet aankon. De Verenigde Staten boden hulp door meer (Indische) Nederlanders als emigrant toe te laten. Zodoende migreerden circa vijftigduizend Indische Nederlanders opnieuw. De helft vertrok vanuit Nederland naar de VS, de anderen vestigden zich in de migratielanden Australië, Canada, Nieuw-Zeeland en Brazilië.
Bron: Monique Doppert
